11.11 ยังขลังอยู่ไหม ? ในสมัยที่แต่ละเดือนมีโปรโมชั่นกระจัดกระจาย

11.11 วันช้อปปิ้งคนโสด ย้อนมองจุดเริ่ม ความยิ่งใหญ่ ผลที่ตามมา จากการเปลี่ยนแปลงวงการช็อปปิ้งออนไลน์

วันที่ 11 เดือนพฤศจิกายน 2564 เดอะสเตรตส์ไทมส์ แถลงการณ์ว่า ในมาเลเซีย นักช้อปเริ่มชินชากับการตั้งตารอคอยการลดราคาออนไลน์ครั้งใหญ่อย่างวันที่ 7 ก.ค. (7.7) 9 เดือนกันยายน (9.9) หรือ 12 ธันวาคม (12.12)

หรือแม้แต่ใน “วันคนโสด” 11 เดือนพฤศจิกายน ซึ่งเป็นจุดเริ่มของโปรโมชั่นวันเลขคู่ทั้งหลายแหล่ทั้งสิ้น

ในประเทศจีน นักศึกษามหาวิทยาลัยที่ยังไม่มีแฟนจะฉลองวันนี้ โดยตั้งชื่อว่าเป็น “วันต้านทานวาเลนไทน์” ก่อนที่จะร้านขายปลีกออนไลน์อย่าง “อาลีบาบา” จะหยิบเอาวันสำหรับเหล่าคนโสดนี้มาเผยแพร่ให้มีชื่อเสียงในฐานะ “เทศกาลช้อปปิ้งออนไลน์”

ตอนนี้เทศกาลช้อปปิ้งดังที่ได้กล่าวผ่านมาแล้วพัฒนากระทั่งมีนามแฝงว่า 11.11 รวมทั้งถูกใช้อย่างมากมายเพื่อเหมาะกับความต้องการของชาวมาเลเซีย ดังเช่นว่าการสตรีมรายละเอียดรวมทั้งเกมแบบสด เพื่อรองรับความเพลิดเพลินรวมทั้งนำความสำราญมาสู่คนซื้อ ที่นอกเหนือไปจากแนวทางการขายเชิงธุรกรรม

ย้อนกลับไปในปี 2555 เมื่อแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซ Lazada (ลาซาด้า) ได้เข้าถึงมาเลเซีย การซื้อของออนไลน์เพียงอย่างเดียวนั้นเป็นเรื่องแปลกใหม่สำหรับที่นั่น วิสาหกิจขนาดกึ่งกลางรวมทั้งขนาดย่อม (SMEs) รวมทั้งแบรนด์ต่างๆยังคงรอบคอบในเรื่องนี้ เหมือนกับคนซื้อชาวมาเลเซีย

แม้ว่าจะไม่ค่อยมีใครรู้จักนัก แต่ว่าลาซาด้าได้เปิดตัวแนวทางการขาย 11.11 ครั้งแรกในปี 2556 โดยได้รับแรงบันดาลใจจากเทศกาลช้อปปิ้งออนไลน์ที่บรรลุความสำเร็จอย่างล้นหลามของจีน โดยเรียกว่าอาทิตย์เปลี่ยนแปลงออนไลน์ (Online Revolution Week) กระทั่งแปลงเป็นที่นิยม

11.11 เอฟเฟกต์

11.11 เป็นวันที่ยอดขายในอีคอมเมิร์ซมากที่สุดในรอบปี มีการยกระดับอุตสาหกรรมสู่มาตรฐานรวมทั้งมาตรฐานใหม่ทุกปี

ปี 2563 ลาซาด้าทำลายสถิติเทศกาลช้อปปิ้ง 11.11 โดยมีผู้ใช้มากกว่า 40 ล้านคนรวมทั้งผู้ขาย 400,000 รายที่เข้าร่วมสำหรับในการขายวันเดียวทั่วอีกทั้งภูมิภาค ผู้ขายกว่า 8,000 ราย ซึ่งส่วนมากเป็น SMEs ทำเงินได้มากกว่า 10,000 เหรียญสหรัฐ (41,600 ริงกิต) ภายในระยะเวลา 24 ชั่วโมง

11.11 ได้แปลงเป็นงานสำคัญสำหรับผู้ขายออนไลน์เยอะๆรวมทั้งคนที่บรรลุความสำเร็จใช้เวลาเกือบหกเดือนสำหรับในการเตรียมล่วงหน้าสำหรับวันชี้ชะตา พวกเขาใช้เวลานี้เพื่อหาออร์เดอร์ ว่าจ้างพรีเซนเตอร์ รวมทั้งสร้างการเข้าชมสำหรับหน้าออนไลน์ของตนเอง เพื่อนำไปสู่แนวทางการขายครั้งใหญ่ที่สุดที่ปี

สำหรับบางคน เทศกาลช้อปปิ้งวันเดียวนี้ คือตอนที่พวกเขาสามารถเก็บยอดขายได้มากที่สุดในรอบปี รวมทั้งยังเป็นช่องทางที่จะทำให้ทุกสายตาในประเทศมองเห็นธุรกิจของพวกเขา เนื่องจากว่าเมื่อปริมาณการใช้แรงงานบนลาซาด้าถึงระดับสูงสุด แบรนด์ต่างๆจะได้เจอกับลูกค้ากรุ๊ปใหม่ รวมทั้งแนวทางการขายในวัน 11.11 อาจจะทำให้ผู้ซื้อที่ซื้อครั้งเดียวแปลงเป็นลูกค้าที่กลับมาซื้อซ้ำตลอดทั้งปี

ทั้งปวงนี้คือผลกระทบที่ 11.11 มีต่อธุรกิจ

ด้านใน 24 ชั่วโมง แบรนด์หรือสินค้าอาจแปลงเป็นที่นิยม ทำให้ผู้ขายออนไลน์สามารถขยายกิจการของตนเองได้อย่างเร็วในชั่วช้าข้ามคืน

หนึ่งในผู้ขายของในลาซาด้า เปิดเผยว่า “ก่อนหน้านี้เราเป็นร้านขายของบนเฟซบุ๊ก แต่ว่ากับลาซาด้า เราสังเกตว่าเราสามารถเข้าถึงผู้คนได้มากขึ้น เหตุเพราะเป็นแพลตฟอร์มที่ปลอดภัยกว่า เนื่องจากว่ามีการคุ้มครองป้องกันผู้ซื้อ ที่จริง ยอดขายของเราเพิ่มขึ้น 800% ในปีแรกที่เรามีส่วนร่วมสำหรับในการขาย 11.11”

11.11 เป็นเรื่องธุรกิจสิ่งเดียวหรือเปล่า ?

เอบีซีนิวส์ ตอบกล้วยๆว่า “ไม่” นอกเหนือจากการช้อปปิ้งแล้ว ยังมีการจัดกิจกรรมทางด้านวัฒนธรรมในคืนวันที่ 11 เดือนพฤศจิกายนอีกด้วย
แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซหลายที่จัดงานกาล่าสุดหรู เคยมีนักแสดงดังอย่าง “เทย์เลอร์ สวิฟต์” รวมทั้ง “ฟาร์เรลล์ วิลเลียมส์” ร่วมงานในปีก่อนๆด้วย ทั้งตัวรายการยังได้ถ่ายทอดทางทีวีดาวเทียมระหว่างประเทศ รวมทั้งแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งออนไลน์ ซึ่งดึงดูดผู้ชมหลายพันล้านคน

ปี 2563 “เคหน เพอร์รี” นักแสดงดังอีกคน ได้ส่งคลิปไปที่งานกาล่าดินเนอร์ในจีนเพื่อฉลองวันคนโสด

ด้วยส่วนลดรวมทั้งโปรโมชันจากเหล่าเซเลปมากมาย ทำให้วันคนโสดไม่ได้มีไว้สำหรับคนซื้อชาวจีนเพียงแค่นั้น ตอนท้ายแพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซในเครืออาลีบาบายังได้นำวันคนโสด มาสู่เอเซียอาคเนย์ ด้วย ซึ่งรวมทั้งไทยรวมทั้งประเทศสิงคโปร์

ทำไมนักช้อปชาวจีนถึงมากมาย

สำหรับนักช้อปผู้คนจำนวนมาก การใช้จ่ายตามแรงผลักดันที่นำโดยวัฒนธรรมบริโภคนิยม เป็นสิ่งที่ไม่อาจขัดขวางได้ นักช้อปชาวจีนบางคนถึงกับล้อเลียนด้วยมุก “ตัดมือ” เพื่อหยุดพวกเขาจากการซื้อ

“หยาง เจี้ยงหลัน” นักจิตวิทยา เตือนว่าคนซื้ออาจกำลังทุกข์ระทมจากความไม่ปกติสำหรับในการซื้อที่ขู่เข็ญซึ่งมีต้นเหตุจากอารมณ์ด้านลบ

หยางยังกล่าวถึงผลกระทบจาก “พฤติกรรมการซื้อของอย่างเพ้อคลั่ง” ว่า คนวัยหนุ่มวัยสาวอาจใช้วันคนโสดเพื่อทุเลาแรงกดดันในชีวิต

“การช้อปปิ้งอย่างเพ้อคลั่ง อาจเป็นวิธีทุเลาความตึงเครียดรวมทั้งให้รางวัลตนเอง”

อย่างไรก็ดี เธอเชื่อว่าวันคนโสดจะยังคงเป็นงานทางด้านวัฒนธรรมรวมทั้งธุรกิจในระยะยาว

ปีนี้เศรษฐกิจจีนชะลอตัว

ซีเอ็นเอ็น บิสซิเนส แถลงการณ์ว่า หากแม้ 11.11 จะสร้างรายได้นับหมื่นล้านเหรียญสหรัฐให้กับอาลีบาบา แต่ว่าดูท่าปีนี้บริษัทจะออกจะรอบคอบการใช้จ่ายมากกว่าปีก่อนๆจากภาวะเงินเฟ้อที่เพิ่มขึ้น ท่ามกลางภาวะเศรษฐกิจที่ชะลอตัว รวมทั้งการบังคับใช้กฎที่ต้องปฏิบัติตามที่เคร่งครัด

อาลีบาบารวมทั้ง JD.com อาจทำสถิติยอดขายใหม่ในปีนี้เหมือนเคย นักวิเคราะห์จาก Citi เดาว่าปริมาณสินค้ารวม (GMV) ของอาลีบาบาจะมากถึง 578,000 ล้านหยวน หรือราว 90,000 ล้านดอลลาร์ ในตอน 11 วันแรกของพฤศจิกายน หรือเพิ่มขึ้น 15% เมื่อเทียบกับปีที่ผ่านมา

แต่ว่าอัตราการเจริญเติบโตนั้นคาดว่าจะช้ากว่าปีให้หลังมากมาย เนื่องจากว่าปีที่ผ่านมาอาลีบาบาโพสต์เพิ่มขึ้นถึง 26% นักวิเคราะห์ของ Citi ยังเดาว่าการเติบโตของ GMV ของ JD.com สำหรับตอนการซื้อสินค้า จะลดเหลือ 22-26% น้อยกว่าปีที่ผ่านมา ซึ่งอยู่ที่ 33%

นักวิเคราะห์ของ Citi เขียนในรายงานล่าสุดว่า แคมเปญต่างๆยังส่งเสริมแนวทางการขายได้ คนซื้อมีความต้องการที่แข่งเข้มแข็ง หากแม้พกเขาจะมีความระแวดระวังจากผลกระทบทางเศรษฐกิจ

เศรษฐกิจของจีนเติบโตในอัตราที่ช้าที่สุดในรอบปี เหตุเพราะปัญหาเกี่ยวกับพลังงาน การหยุดชะงักของการขนส่ง รวมทั้งวิกฤตด้านอสังหาฯที่ทวีความรุนแรงขึ้น ก่อให้เกิดผลเสียต่อประเทศที่มีขนาดเศรษฐกิจใหญ่เป็นอันดับสองของโลก

ในเวลาเดียวกัน อัตราเงินเฟ้อของจีนก็เพิ่มขึ้น มีผลต่อกำไรรวมทั้งกำลังซื้อของคนซื้อ รวมทั้งกรณีที่ต้นทุนสินค้าที่ออกมาจากโรงงานในจีน พุ่งขึ้นอีกเป็นประวัติการณ์เมื่อเดือนที่แล้ว

เมื่อต.ค. ดัชนีราคาผู้สร้างของจีนพุ่งขึ้น 13.5% เมื่อเทียบกับตอนเดียวกันของปีที่ผ่านมา อย่างไรก็ดี มีสัญญาณว่าต้นทุนที่สูงขึ้นนั้นกำลังลดน้อยลง

ส่วนดัชนีราคาคนซื้อของจีนเพิ่มขึ้น 1.5% จากตอนเดียวกันของปีที่ผ่านมา หรือเพิ่มเป็นสองเท่าของเดือนที่ผ่านมาหน้า รวมทั้งเป็นอัตราการเพิ่มขึ้นที่เร็วที่สุดนับตั้งแต่กันยายนปีที่ผ่านมา

11.11 ก่อปัญหามลภาวะ

รอยเตอร์ส แถลงการณ์ว่า ถึงเวลาจบงานช้อปปิ้งที่ใหญ่ที่สุดในโลก หากแม้อาลีบาบาจะเริ่มเทศกาล 11.11 ไปแล้ว รวมทั้งต้องการที่จะให้เทศกาลครั้งนี้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น แต่ว่ามหกรรมนี้มีความขัดแย้งกับจุดมุ่งหมายด้านสิ่งแวดล้อมของทางการจีนมากเพิ่มขึ้นถ้าเกิดอาลีบาบามุ่งมั่นกับความทนทาน การไม่มีความสนใจการบริโภคที่มากเกินไป จะก่อให้กำเนิดปัญหามากกว่าการจัดการกับปัญหา

จากกระแสการช้อปอย่างยิ่งใหญ่ที่เกิดขึ้น เป็นผลงานที่น่าประทับใจ ซึ่งเกี่ยวกับคนงานหลายล้านคนภายในการจัดการบรรจุภัณฑ์หลายพันล้านชิ้น หน่วยงานด้านลอจิสติกส์ของอาลีบาบาระดมเครื่องบิน 3,000 ลำระหว่างงานประจำปีที่แล้วเพื่อขนส่งสินค้า รวมทั้งปีนี้ได้พรีสต็อกสินค้าจากต่างประเทศไปแล้วกว่า 300 ล้านชิ้น จำนวนดังที่ได้กล่าวผ่านมาแล้วมีต้นทุนด้านสิ่งแวดล้อม แม้ว่าจะมองน้อย

กรีนพีซเคยประมาณการว่า การขนส่งสิ่งของในวันคนโสด เมื่อปี 2559 สร้างก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ปริมาณ 52,400 ตัน รายงานล่าสุดเมื่อปี 2562 เดาว่าปริมาณสิ่งของบรรจุภัณฑ์ที่ใช้โดยอีคอมเมิร์ซรวมทั้งภาคการจัดส่งจะเพิ่มขึ้นมากกว่าสี่เท่าเป็น 41.3 ล้านตัน จากปี 2561 ถึงปี 2568

ในส่วนของอาลีบาบามีแผนในการที่จะลดการปล่อยคาร์บอนที่เกี่ยวกับการสั่งซื้อลง 30% ในปีนี้ แม้ว่าจะไม่มีการเปิดเผยจำนวนที่จริงจริงก็ตาม โดยวิธีการลดการปล่อยคาร์บอนอาจเป็นบริการรีไซเคิล หรือการตั้งศูนย์ข้อมูลที่ใช้พลังงานหมุนวน หรือแม้แต่อัลกอริทึมที่จับคู่สินค้ากับพัสดุภัณฑ์ที่มีขนาดสมควรเพื่อลดขยะ

ยิ่งกว่านั้น บริษัทยังเสนอบัตรกำนัลค่า 100 ล้านหยวน (15,600,000 เหรียญสหรัฐ) สำหรับแบรนด์ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ด้วย

เรื่องนี้นับว่าเป็นเรื่องที่น่ายินดี ยิ่งในตอนที่มีการสัมมนา COP26 ที่เมืองกลาสโกว์ของสก็อตต์แลนด์ ซึ่งประธานาธิบดี สี จิ้นผิง ได้วางเป้าให้จีนลดการใช้คาร์บอนในปี 2603
วันคนโสด ยังอยู่ได้ยืนยาวกว่าจุดมุ่งหมายเดิมที่ตั้งไว้เพียงกลไกทางการตลาด และไม่ได้มีความสำคัญกับการคลังในทุกวันนี้ เนื่องจากว่าธุรกรรมที่เกิดขึ้นในปีที่ผ่านมาคิดเป็นเพียง 6% ของยอดสุทธิงบประมาณอาลีบาบา